ýykylmak

işlik

1) Weýran bolmak, berbat bolmak, ýumrulmak.

∙ Ýorgany köprüsi ýykylan ýaplardan urduryp geçende bolsa, Halnazaryň üzeňňisini ýygyrýardy. (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)

2) Göreşde garşydaşyňdan ýeňilmek, basylmak.

∙ Aý, ýykylsaň, uludan ýykyl diýen nakyl bar. (B. Kerbabaýew, Nebitdag)

∙ Göreş etse duşmanyndan ýykylmaz, Ýaşlara kän salam Ata Salyhdan. (Ata Salyh, Saýlanan eserler)

∙ Ýykylan, göreşden doýmaz. (Nakyl)

3) Taýyp, büdräp, aýagyň özüňe edem bermän, göwrän, bilen ýere gaýtmak.

∙ Synja gylmaga oturan Mämmetweli kündügine büdräp ýykyldy. (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)

∙ Entedi, ýykyldy, ýene-de turdy. Diýdi: -- Ýap içinde ýatsam bor maňa. («Tokmak» žurnaly)

∙ Söýenişen ýykylmaz. (Nakyl)

4) Agdarylyp ýere düşmek, başaşak gaýtmak, bir zadyň üstünden ýere gaçmak.

∙ Sapar ýykylan bada eşek hem durdy. («Sowet edebiýaty» žurnaly)

∙ Eger ýykylaýsaň, çigidin çaşar bilgin şony! -- diýen. («Türkmen Halk Ertekiler Ýygyndysy»)

5) Bir zadyň içine gaçmak, içine düşmek.

∙ Pil hem yzy bilen baryp, guýa ýykylyp ölüpdir. («Türkmen Halk Ertekiler Ýygyndysy»)

6) Başga ugra akmak, agmak, böwsülmek (suw hakda).

∙ Näbelli sebäplere görä, iki sapar suw ýykylypdyr. (A. Gowşudow, Eserler)

7) Höküm sürmekden mahrum bolmak, häkimiýet ýolbaşçylygyndan ýok edilmek, agdarylmak.

∙ Ana, indi patyşa ýykylypdyr; nähili gönenýän bolsaňyz, göneniň göreýin! (B. Kerbabaýew, Aýgytly ädim)

◊ aýagyna ýykylmak — seret aýak

∙ Jan gelnim, jan gelin, oglum gelýänçä, agtygymy eltjek bolma -- diýip, ýarym-ýaş bolup, gelniniň aýagyna ýykyldy. (A. Durdyýew, Saýlanan eserler)

◊ eşekden ýykylan ýaly bolmak — Äme-säme bolmak, seňse bolmak.

∙ Meni edil eşekden ýykylan ýaly äne-säme etdi. («Tokmak» žurnaly)

◊ gülüp kese ýykylylmak — seret gülmek

∙ Birnäçesi gülüp, kese ýykyldy. (A. Durdyýew, Saýlanan eserler)

◊ şarpyldap ýykylmak — Batly ýykylmak.